Rehber Özel Güvenlik Rehber Özel Güvenlik YALOVA
Benzer yazılar
Arama, saklı olan bir kişinin veya gizlenmiş ve saklı olan bir eşyanın ele geçirilmesi maksadı ile yapılan bir işlemdir ve özel hayatın gizli alanına müdahale şekli ile olmaktadır. Bu nedenle de çok sıkı kurallara bağlanmıştır.
1) Her şahıs hususi ve ailevi hayatına,meskenine ve muhaberatına hürmet edilmesi hakkına maliktir.
2- Bu hakların kullanılmasına resmi bir makamın müdahalesi demokratik bir cemiyette ancak milli güvenlik, amme emniyeti, memleketin iktisadi refahı, nizamın muhafazası, suçların önlenmesi, sağlığın veya ahlakın ve başkasının hak ve hürriyetlerinin korunması için zaruri bulunduğu derecede ve kanunla derpiş edilmesi şartıyla vuku bulabilir.” Yani özel ve aile hayatının gizliliği esastır. Bu gizliliğe gerektiği ölçüde ve belli şartlar dahilinde ancak müdahale edilebilir. Özel hayatın gizliliğine yapılacak müdahalede, üç temel unsur üzerinde durulmuştur.
a)Kısıtlayıcı tedbirin kanunla düzenlenmiş olup olmadığı,
b)Kısıtlama ile güdülen amacın meşru olup olmadığı,
c)Müdahale teşkil ettiği iddia edilen işlemin demokratik bir toplumda gerekli olup olmadığının saptanması gerekir.
Avrupa Birliği uyum süreci içerisinde 2001 yılında 4709 sayılı kanunla Anayasa’ nın “Özel Hayatın Gizliliği” başlıklı 20 nci maddesi şu şekilde değiştirilmiştir;
“Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.’’ Hukuk sistemimizde iki türlü arama kabul edilmektedir.
A)- Önleme Araması: Suç işlenmeden önce genel emniyet ve asayişin korunması, tehlikenin önlenmesi maksadı ile yapılan aramadır. Kolluğun yaptığı idari aramalar bu kapsamda değerlendirilmektedir. Bu tür bir aramanın yapılabilmesi için gecikmede tehlike halinin olması ve makul sebebin bulunması gerekir.
Aşağıda belirtilen durumlarda hakimden arama kararı alınmaz ve özel güvenlik görevlileri kendiliğinden önleme amaçlı arama yapabilirler:
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun m.7/a ya göre, koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme
Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 13/j maddesine göre de, elektromanyetik aygıtlar ve detektör köpekleri aracılığıyla yapılan tarama şeklindeki denetimlerde hakim kararının aranmayacağı kabul edilmiştir. Özel hayatın gizli alanına bu şekilde müdahale edilmediği kabul edilmektedir
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun m.7/b ye göre, toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun m7/e ye göre, yangın, deprem gibi tabii afet durumlarında ve imdat istenmesi halinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme, buralarda eşya ve canlı arama.
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun m.7/f ye göre, hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma,bu alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun m7/ı ye göre, kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama durumunda tehlikeli eşyanın alınması maksadı ile arama. Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 18/f maddesine göre de, kanunların muhafaza altına alınmalarına olanak verdiği kişilerin, üst veya eşyalarının aranmasında hakim kararına ihtiyaç yoktur
Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 18/a maddesine göre, Devletçe kamu hizmetine özgülenmiş bina ve her türlü tesislere giriş ve çıkışın belirli kurallara tabi tutulduğu hallerde, söz konusu tesislere girenlerin üstlerini veya üzerlerindeki eşyanın veya araçlarının aranması.
Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 18/d maddesine göre, Olağanüstü Hal Kanununun 11 inci maddesi kapsamında, kişilerinin üstünün, eşyalarının Olağanüstü Hal Valisinin emriyle aranması.
Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 18/e maddesine göre, Sıkıyönetim Kanununun 3 üncü
maddesi kapsamında,konutların ve her türlü dernek, siyasi parti, sendika, kulüp gibi teşekküllere ait
binaların,işyerlerinin, özel ve tüzel kişiliklere sahip müesseseler ve bunlara ait eklentilerin ve her türlü kapalı ve açık yerlerin, mektup, telgraf ve sair gönderilerin ve kişilerinin üzerlerinin sıkıyönetim
komutanının emriyle aranması
Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 18/g-2 maddesine göre, Umuma açık veya açık olmayan
özel işletmelerin, kurumların veya teşebbüslerin girişlerindeki önleme aramaları, buralara girmek
isteyen kimselerin rızasına bağlıdır. Aranmayı kabul etmeyenler, bu gibi yerlere giremezler. Bu
gibi yerlerde arama,esasta özel güvenlik görevlileri tarafından yerine getirilir
B)- Adli Arama:
Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğinin 5 inci maddesine göre,
Bir Suç işlemek veya buna iştirak veyahut yataklık etmek makul şüphesi altında bulunan kimsenin, saklananın, şüphelinin, sanığın veya hükümlünün yakalanması ve suçun iz, eser, emare veya delillerinin elde edilmesi için bir kimsenin, özel hayatının ve aile hayatının gizliliğinin sınırlandırılarak konutunda, etrafı çevrili diğer mahallerinde, üzerinde, özel kağıtlarında, eşyasında, aracında Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ile diğer kanunlara göre yapılan araştırma işlemidir.
Yönetmeliğinin 7 inci maddesi, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunun 97 inci maddesinin uygulamasını ifade etmektedir. Adli aramaya karar vermek yetkisi hakimindir
Bazı durumlarda hakimden arama kararı alınmaz ve özel güvenlik görevlileri kendiliğinden adli amaçlı arama yapabilirler. Bunlar;
Hakkında gıyabi tutuklama veya yakalama müzekkeresi bulunan kişi yakalandığında üstünde, eşyasında ve aracında yapılan arama.
Kolluk tarafından yakalanan kişinin yakalandığı anda, silah gibi kendisine veya kişilere zarar verebilecek diğer unsurlardan arındırılması amacıyla yapılacak üst aranmasında ve bu gibi hallerde aracında, kaçarken içine girdiği bina ve eklentilerinde yapılan arama.
Adli arama sırasında tutanak tutulması zorunludur.
Bu tutanakların hakim denetimi açısından mutlaka hakime gönderilmesi
gerekmektedir.
